vol. 12 SABUผู้กำกับภาพยนตร์

อะไรเป็นแรงบันดาลใจในการมาเป็นผู้กำกับภาพยนตร์

ผมเคยเป็นนักแสดงมากว่าสิบปีและเคยทำงานในภาพยนตร์หลายเรื่อง แต่สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปตอนที่ผมแสดงหนังเรื่อง "World Apartment Horror” ซึ่งเขียนบทและกำกับโดย Katsuhiro Otomo หลังจากมาร่วมงานกับเขาในภาพยนตร์เรื่องนี้ ผมก็รู้สึกว่าขาดอะไรบางอย่างไป
ตอนนั้น ภาพยนตร์บูมอยู่ช่วงหนึ่ง แล้วก็มีการผลิตพวกภาพยนตร์แบบวิดีโอ (Video Cinema หรือ V Cinema ซึ่งเป็นภาพยนตร์แบบ DVD เท่านั้น) กันมากชึ้น ผมดูหนังหลายเรื่องแล้วก็เห็นว่าแต่ละเรื่องนั้นคุณภาพไม่ต่างจากหนังราคาถูก ซึ่งผลงานคุณภาพต่ำเหล่านั้นมันทำให้ผมหงุดหงิดและโมโหมาก
ดังนั้น ผมก็เลยคิดว่า "ผมทำได้ดีกว่านี้อีกนะ"
วันหนึ่ง ภรรยาผมก็กระตุ้นให้ผมลองเขียนบทหนังดู เธอบอกว่า "คุณน่าจะลองเขียนบทหนังสักเรื่องนะ" ผมก็เลยเขียนเรื่อง “Dangan Runner” (ซึ่งหมายถึง "A Bullet Runner") เสร็จเป็นผลงานชิ้นแรก
พอเขียนบทเสร็จ ผมก็ถามเพื่อน ๆ อย่าง Shin’ichi Tsutumi และ Diamond☆Yukai ว่าอยากมาแสดงในหนังของผมไหม ซึ่งพวกเขาก็ตกลงว่าจะเอาด้วย
ผมเขียนบทให้ตัวเองด้วย โดยเป็นบทที่มีความสำคัญเป็นลำดับที่สี่ ตอนแรกผมก็คิดว่า น่าจะให้ใครสักคนกำกับเหมือนกันนะ แต่จู่ ๆ ผมก็เกิดคิดขึ้นมาว่า "คนเขียนบทน่าจะเป็นคนกำกับด้วย"
จริง ๆ แล้วผมไม่ได้อยากจะเป็นผู้กำกับเลยครับ แต่ถึงอย่างนั้น ผมก็ลองทำดูแล้วพบว่ามันน่าสนใจกว่าที่ผมคิดเอาไว้ นับแต่นั้น ผมก็เลยเป็นผู้กำกับหนังมาตลอด ถึงแม้ว่ามันจะไม่ใช่ความตั้งใจแรกของผมก็ตาม

คุณกลัวไหมที่ต้องผันตัวจากการเป็นนักแสดงมาเป็นผู้กำกับภาพยนตร์

ก็ไม่เชิงครับ ผมเก่งเรื่องสร้างเรื่องราวและการจินตนาการภาพมาตั้งแต่เด็กแล้ว ผมเรียนออกแบบที่โรงเรียน จึงรู้อยู่แล้วว่าต้องออกแบบฉากต่าง ๆ ในภาพยนตร์ยังไง
ที่จริง การที่ผมเคยทำงานในวงการภาพยนตร์มาก่อนในฐานะนักแสดงทำให้ผมเข้าใจว่านักแสดงเป็นยังไง และทีมงานคนอื่นต้องทำอะไรบ้าง ผมก็เลยรู้สึกว่า "อ้อ มันไม่ได้ยากเลยนี่"

ตอนคุณเขียนบทภาพยนตร์ คุณต้องคำนึงถึงอะไรบ้าง

ผมพยายามมองอย่างเป็นกลางครับ บทเป็นองค์ประกอบที่สำคัญมากสำหรับหนังทุก ๆ เรื่อง การอ่านบทภาพยนตร์โดยพยายามทำใจให้เป็นกลางมากที่สุดจะทำให้เรารู้เลยว่าบทมันน่าสนใจไหม
บทหนังของผมมักจะถูกนำมาแก้แล้วแก้อีกจนกว่าจะเริ่มถ่ายทำ ผมมักจะแก้บทเขียนในวันก่อน ๆ โดยตั้งคำถามว่า "นี่มันคืออะไร มันสนุกตรงไหน" ซึ่งผมทำแบบนี้เป็นบางครั้งครับ
ผมถามตัวเองว่าเรื่องมันน่าสนใจจริง ๆ ใช่ไหม แล้วก็แก้บทหลาย ๆ ครั้ง โดยมองมันอย่างเป็นกลาง

คุณมาทำภาพยนตร์เรื่อง "Ama no Chasuke" ได้ยังไง

ก่อนหน้านี้ ผมกำกับหนังที่คนอื่นเป็นคนเขียนบท แต่วันหนึ่ง ผมก็รู้สึกว่าอยากจะลองทำทุกอย่างด้วยตัวเองดู ตั้งแต่ขั้นตอนการเขียนนิยายเลย อีกอย่างหนึ่ง ผมก็คิดมาตลอดว่าถ้าผมเป็นคนเขียนนิยายขึ้นมาเอง ผมก็จะเอาไปทำหนังเองได้ง่ายขึ้นผมเขียนเรื่อง “Ama no Chasuke” เสร็จเมื่อราว ๆ สี่ปีที่แล้ว หลังจากนั้นผมได้ย้ายไปอยู่ที่โอกินาวา ที่นั่น ผมเห็นทิวทัศน์สวย ๆ เยอะมาก ผมได้สัมผัสกับวัฒนธรรมที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวและกิจกรรมสร้างความบันเทิงแบบโบราณ ซึ่งผมอยากใส่หลาย ๆ อย่างในหนังของผมด้วยผมรู้สึกว่าเรื่องราวของ “Ama no Chasuke” เหมาะเจาะกับทัศนียภาพของโอกินาวาพอดี ผมก็เลยเริ่มถ่ายทำหนังเรื่องนี้เพื่ออธิบายถึงความงามและวัฒนธรรมของที่นั่น รวมทั้งสื่ออะไรบางอย่างแก่ผู้ชมด้วย

ส่วนที่ยากในการถ่ายทำภาพยนตร์คืออะไร

ความแตกต่างระหว่างภาพที่ผมคิดไว้ในใจกับภาพจริง ๆ ที่ผมถ่ายทำครับ ซึ่งผมก็เข้าใจนะว่าเป็นเรื่องที่ช่วยไม่ได้ ตอนผมเขียนบทเสร็จ ผมรู้สึกว่า "งานนี้มันจะต้องสมบูรณ์แบบแน่" แต่พอหลังจากถ่ายทำเสร็จ ความสมบูรณ์แบบจะมีไม่เกิน 80% ครับ
แต่บางทีก็ตรงกันข้ามนะครับ หนังที่ออกมาอาจจะดีกว่าที่เราคาดไว้เมื่อองค์ประกอบทุกอย่างถูกนำมารวมกัน ไม่ว่าจะเป็นนักแสดงที่เล่นได้ดี หรือสถานที่ดำเนินเรื่องที่ช่วยให้เรื่องราวน่าประทับใจขึ้น ไม่มีใครรู้หรอกว่าหนังจะออกมาเป็นยังไง จนกว่าจะทำเสร็จ

คุณอยากจะทำหนังแบบไหนในอนาคต

ผมแค่อยากให้ผู้ชมสนุกและหัวเราะไปกับหนัง สำหรับผมแล้ว สิ่งที่สำคัญที่สุดเสมอก็คือ คนดูจะชอบหนังของผมหรือเปล่า นี่คือสิ่งที่ผมคำนึงถึงอยู่เสมอ “Ama no Chasuke” ถูกส่งไปที่เทศกาลภาพยนตร์นานาชาติเบอร์ลิน 2015 และได้รับเลือกให้อยู่ในหมวดภาพยนตร์ประกวด ถึงอย่างนั้น ผมก็รู้สึกว่าแค่ได้รับเลือกมันยังไม่พอ เพราะถ้างานของผมถูกส่งไปฉายในเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติ มันก็ต้องคว้ารางวัลใดรางวัลหนึ่งมาให้ได้ ถ้าเป็นไปได้ ก็ต้องเป็นรางวัลที่ดีที่สุดด้วย ซึ่งมันจะนำไปสู่ความสำเร็จในครั้งต่อไป

คุณได้ความคิดนี้มาได้ยังไง

ผมชอบกำจัดอะไรที่มันตายตัวทิ้งไป ยกตัวอย่างเช่นการมานั่งคิดว่าภาพยนตร์แต่ละประเภท เช่น ภาพยนตร์แอ็คชันและภาพยนตร์สืบสวน "มันควรจะเป็นแบบไหน" ซึ่งเป็นสิ่งที่คนเราคิดอย่างเหมารวมและกำหนดรูปแบบเอาไว้ โดยผมจะพยายามที่จะหลีกเลี่ยงแนวคิดเหมารวมแล้วก็รูปแบบเหล่านี้ ผมถนัดเรื่องการสร้างสิ่งต่าง ๆ ที่เหนือกว่าความคาดหวังครับ ผมพบว่าการทลายกำแพงที่มีอยู่และสร้างสิ่งใหม่ ๆ ขึ้นมาเป็นเรื่องที่สนุกมาก ผมพยายามสร้างสรรค์สิ่งที่คนไม่คาดคิดมาก่อน จริง ๆ นี่ฟังดูเหมือนแปลกนะ แต่บางครั้ง จู่ ๆ ความคิดพวกนี้ก็แวบเข้ามาในหัวผมเฉยเลย (หัวเราะ)
ผมอธิบายเป็นคำพูดไม่ได้เหมือนกัน แต่พอผมอยากจะเห็นอะไรขึ้นมา อะไรบางอย่างกว้าง ๆ ก็จะแวบเข้ามา
มันอาจจะจะยังพร่ามัวไม่ชัดเจน ซึ่งผมจะต้องทำให้มันเป็นรูปเป็นร่างและชัดเจนขึ้นทีละเล็กทีละน้อย พอทุกอย่างลงตัวในจังหวะเวลาเหมาะสม แนวคิดก็จะทะลักเข้ามาในหัวผม นี่ไม่ใช่เรื่องง่ายเลยนะครับ แต่น่าสนใจมาก

อะไรคือความสุขที่แท้จริงของการเป็นผู้กำกับภาพยนตร์

จริง ๆ ผมไม่ได้คิดนะว่าผมเป็นผู้กำกับหนัง
ผมคงพูดว่า ผมยังไปไม่ถึงจุดนั้น
ผมแค่รู้สึกทึ่งกับอิทธิพลและศักยภาพของหนังตอนนึกถึงจำนวนของคนที่ต้องเข้ามาเกี่ยวข้องกับการทำหนังเรื่องหนึ่งของผม และต้นทุนในการทำหนังแต่ละเรื่อง นอกจากนี้ คุณยังจะได้ออกไปนอกญี่ปุ่น ไปรู้จักโลก และเปิดมุมมองให้กว้างขึ้นด้วย ยิ่งไปกว่านั้นก็คือ งานของผมเป็นแรงกระตุ้นให้คนอื่นเข้ามาทำงานในอุตสาหกรรมหนัง นั่นแสดงว่างานผมเปลี่ยนชีวิตของคนอื่น

มีอะไรอยากบอกคนที่อาจจะได้เป็นผู้กำกับภาพยนตร์ในอนาคตไหม

อย่างแรกเลย คุณไม่มีทางทำได้ดีกว่าผมแน่นอน คุณจะแพ้ผมอย่างยับเยินเลยถ้ามาท้าทายผม (หัวเราะ)
นอกจากนี้ คุณจะต้องนึกภาพให้ออกว่าคุณต้องการทำอะไรและต้องการเป็นอะไรแบบไหนในอนาคต หรือที่เราเรียกกันว่า "ความปรารถนา" นั่นแหละครับ นี่เป็นสิ่งที่ผมต้องการจะสื่อใน "Ama no Chasuke” ครับ
ผมชอบฝันและวาดภาพในอุดมคติว่าผมอยากจะเป็นแบบไหน
แต่แค่นึกภาพมันยังไม่พอนะครับ คุณจะต้องวางแผนอย่างละเอียด และทำทุกอย่างที่จำเป็นเพื่อทำให้ความฝันของคุณเป็นจริง จำไว้ว่าควรมีจินตนาการอยู่เสมอ และฝึกจินตนาการของคุณเป็นประจำทุกวันมิถุนายน 2015
ที่ HEARTH cafe